โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม
หากมีอาการปวดเรื้อรัง เช่น ปวดเมื่อย ตึงคอ บ่า ไหล่ หลัง จากโรคออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome) ที่เกิดจากการใช้งานกล้ามเนื้อเดิมซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน ๆ จนทำให้กล้ามเนื้อเกิดการหดเกร็งและมีอาการปวด ควรรีบปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือทำการรักษาอย่างตรงจุด เพราะอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ในระยะยาวครับ
ปัจจุบันมีวิธีบรรเทาหรือรักษาอาการปวดจากโรคออฟฟิศซินโดรมอยู่หลายวิธี โดยวิธีที่สามารถแก้ปัญหาได้อย่างตรงจุด ปลอดภัย และเห็นผลเร็วเมื่อเทียบกับวิธีอื่น ๆ คือ การฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม
สารบัญ โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม คืออะไร ?
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม คือ โบทูลินั่ม ท็อกซิน ชนิด เอ (Botulinum Toxin ชนิด A) เป็นตัวยาแบบเดียวกับที่ใช้ฉีดโบท็อกซ์ลดริ้วรอย และปรับรูปหน้าครับ
ประโยชน์ของโบท็อกซ์ยังมีอีกมากมาย หนึ่งในนั้นคือสามารถใช้รักษาอาการปวดกล้ามเนื้อจากออฟฟิศซินโดรมได้ โดยเฉพาะในคนไข้ที่มีอาการออฟฟิศซินโดรมเรื้อรัง ต้องทรมานจากอาการปวดที่รุนแรงขึ้น รวมถึงคนไข้ที่ต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง และมีความกังวลกับผลข้างเคียงจากการรับประทานยา
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม มีหลักการทำงานอย่างไร ?
หลังฉีดโบท็อกจะออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อทำงานได้ลดลงชั่วคราว โดย Botox จะเข้าไปบล็อกกล้ามเนื้อที่ถูกใช้งานหนักมาเป็นเวลานาน จนกล้ามเนื้อเกิดการหดเกร็ง ตึง แน่น ขมวดเป็นก้อนแข็ง ให้ผ่อนคลายลงชั่วคราว จึงช่วยบรรเทาอาการปวดออฟฟิศซินโดรม ตึงคอ บ่า ไหล่ หลังได้อย่างตรงจุด
นอกจากนี้ยังช่วยการลดการหลั่งสารที่ทำให้เกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อ (Trigger Point) ซึ่งเป็นตัวการทำให้เกิดการปวดเรื้อรังได้ด้วยครับ
ออฟฟิศซินโดรม เกิดจากสาเหตุอะไร ?
- ใช้กล้ามเนื้ออย่างหนัก อยู่ในอิริยาบถเดิมเป็นเวลานาน ๆ
- นั่งทำงานในท่าทางที่ไม่เหมาะสม เช่น นั่งไขว่ห้าง ตัวงอ หลังโก่ง คอยื่น
- อุปกรณ์ในการทำงาน เช่น โต๊ะ เก้าอี้ จอคอม ไม่พอดีกับสรีระ สูงหรือต่ำเกินไป
- สภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม เช่น มีเสียงดังรบกวน แสงสว่างไม่เพียงพอ
- ก้มหน้าเล่นโทรศัพท์มือถือเป็นเวลานาน ๆ
- ยกของผิดท่า แบก ลาก เข็นของน้ำหนักมากเกินไป
- บาดเจ็บจากการเล่นกีฬาเป็นประจำ
- สภาพร่างกายที่อาจส่งผลต่อความเจ็บป่วย เช่น เครียด พักผ่อนไม่เพียงพอ
สาเหตุหลักของการเกิดออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome) จะเกิดจากการใช้กล้ามเนื้อมัดเดิมซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน ๆ มากกว่า 6 ชั่วโมงต่อวัน จนกล้ามเนื้อเกิดการหดเกร็ง บาดเจ็บอย่างเฉียบพลันหรือเรื้อรัง มักเกิดกับคนทำงานออฟฟิศ ฟรีแลนซ์ คนที่ต้องใช้แรงงาน และนักกีฬา
ออฟฟิศซินโดรม อาการเป็นอย่างไร ?
อาการของออฟฟิศซินโดรม คือ กลุ่มอาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อพังผืด (Myofascial Pain Syndrome) มีอาการแสดงหลายอย่าง คนไข้สามารถสังเกตอาการของตนเองในเบื้องต้นได้ครับว่ามีอาการที่เข้าข่ายเป็นออฟฟิศซินโดรมหรือไม่ เช่น
- ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ บริเวณคอ บ่า ไหล่ หลัง
- ปวดศีรษะเรื้อรัง (ไมเกรน)
- ปวดตึงที่ขา เหน็บชา แขนขาอ่อนแรง
- ปวดตา ตาพร่า
- นิ้วล็อก ปวดข้อมือ
- นอนไม่หลับ นอนหลับไม่สนิท
กล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ในร่างกาย จะเป็นเส้นใยโยงต่อเนื่องกันหลายส่วนครับ เมื่อกล้ามเนื้อบริเวณใดบริเวณหนึ่งเริ่มมีการหดเกร็งหรือขมวดกันเป็นปม กล้ามเนื้อบริเวณอื่นก็จะเกิดการดึงรั้งกันไปมา จนทำให้อาการปวดกระจายเป็นวงกว้าง หรือมีอาการปวดเรื้อรัง อาจรุนแรงขึ้นถึงขั้นหมอนรองกระดูกเสื่อม หรือหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทได้
ออฟฟิศซินโดรม แก้ไขด้วยวิธีใดได้บ้าง ?
ก่อนรักษาอาการออฟฟิศซินโดรม หมอจะต้องประเมินปัญหาของคนไข้ก่อนครับ เพื่อจะได้รู้สาเหตุที่แท้จริง เนื่องจากการรักษามีหลายวิธี และความรุนแรงของออฟฟิศซินโดรมก็มีหลายระดับ บางรายเน้นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ก็ช่วยให้อาการปวดดีขึ้นได้ เช่น
- ปรับเปลี่ยนท่านั่ง ไม่นั่งหลังค่อมหรือนั่งเอนหลัง ควรนั่งหลังตรง เพื่อช่วยลดอาการปวดหลัง สุขภาพหมอนรองกระดูกดีขึ้น
- บริหารกล้ามเนื้อ หากรู้สึกปวดเมื่อย ควรพักผ่อนคลายร่างกาย ลุกขึ้นยืดเส้นยืดสาย หรือออกไปสูดอากาศด้านนอก ไม่ควรนั่งทำงานติดกันนานเกินไป
- พักสายตา ไม่ควรเพ่งจอคอมนานหรือนั่งใกล้จอคอมจนเกินไป เพราะจะทำให้ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อตาและปวดศีรษะ ควรพักสายตาทุก ๆ 1 ชั่วโมง
- ปรับสภาพแวดล้อม ให้มีอากาศถ่ายเท แสงสว่างเหมาะสม ไม่จ้าหรือสว่างเกินไป เพื่อช่วยถนอมสายตา
- ออกกำลังกาย โดยเลือกชนิดกีฬาที่ช่วยยืดหยุ่นกล้ามเนื้อ เช่น โยคะ ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน ช่วยผ่อนคลายความเครียด และสร้างภูมิต้านทานให้กับร่างกาย
บางรายที่มีอาการรุนแรงและส่งผลต่อการใช้ชีวิต อาจต้องใช้วิธีทางการแพทย์ ซึ่งมีให้เลือกหลายวิธี โดยแต่ละวิธีมีข้อดี-ข้อเสียที่แตกต่างกัน ดังนี้
- ฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม
ข้อดี สามารถรักษาได้ตรงจุด เห็นผลไว เป็นวิธีที่ปลอดภัย ได้รับการยอมรับในทางการแพทย์ครับ หมอจะฉีดตรงตำแหน่งที่มีอาการปวด ซึ่งมีสาเหตุจากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ (Muscle Spasm) หลังฉีดไม่ต้องพักฟื้น เห็นผลลัพธ์ทันทีและดีขึ้นเรื่อย ๆ คงผลลัพธ์อยู่ได้นานประมาณ 3-6 เดือน
ข้อเสีย ผลลัพธ์จะอยู่ไม่ถาวร โบท็อกสลายได้เองตามธรรมชาติ แต่สามารถฉีดซ้ำได้เพื่อคงผลลัพธ์
- นวดบรรเทาอาการปวดออฟฟิศซินโดรม
ข้อดี เป็นการรักษาด้วยการแพทย์ทางเลือก โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการนวดสำหรับกดจุดหรือนวดเฉพาะจุด เช่น การนวดแผนไทย เพื่อคลายความตึงตัวของกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลายชั่วคราว ช่วยบรรเทาอาการปวดออฟฟิศซินโดรมได้
ข้อเสีย ช่วยบรรเทาอาการได้เพียงชั่วคราวเท่านั้น แต่ถ้าหากอาการออฟฟิศซินโดรมเกิดจากส่วนอื่น เช่น เส้นเอ็น เส้นประสาท อาจจะไม่หายหรือทำให้อาการเป็นมากขึ้นได้ จึงควรนวดกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญครับ
- ฝังเข็ม รักษาออฟฟิศซินโดรม
ข้อดี ช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัวได้ดีขึ้น กระตุ้นการไหลเวียนของเลือดลม และปรับสมดุลของร่างกาย เป็นวิธีรักษาด้วยการแพทย์แผนจีนครับ โดยหมอจะจิ้มเข็มลงไปบนจุดต่าง ๆ ในร่างกายที่มีอาการปวด เช่น คอ บ่า ไหล่ และส่วนต่าง ๆ ที่มีอาการปวดเรื้อรังจากการหดเกร็ง
ข้อเสีย เป็นวิธีการเสริมการรักษาแบบแพทย์แผนปัจจุบัน ไม่ใช่การเอามาแทนที่การรักษาแบบแพทย์ปัจจุบัน ควรปรึกษาแพทย์แผนปัจจุบันควบคู่ไปด้วย เพื่อป้องกันการผิดพลาด และให้ได้ประสิทธิภาพในการรักษามากที่สุด
- รักษาออฟฟิศซินโดรมด้วยยา
ข้อดี ช่วยบรรเทาอาการ เมื่อมีอาการปวด หรืออักเสบมาก หรือในกรณีที่อาการที่เกิดขึ้นรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันและคุณภาพชีวิต โดยยารับประทานที่ใช้บ่อย เช่น ยาแก้ปวดและต้านการอักเสบ (NSAIDs) ยาคลายกล้ามเนื้อ (muscle relaxants) และยาแก้ปวดที่ไม่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol)
ข้อเสีย ยาบางตัวมีผลข้างเคียง เช่น ทำให้ท้องผูก ปากแห้ง คอแห้ง ง่วงซึม อ่อนเพลีย ระคายเคืองกระเพาะอาหาร ส่งผลต่อตับ ไตและหลอดเลือดหัวใจ ผู้มีอาการควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนรับประทานยา เพื่อเลือกยาที่เหมาะสมกับสาเหตุและอาการครับ
- ทำกายภาพบำบัด เพื่อยืดกล้ามเนื้อ
ข้อดี ช่วยลดอาการปวดที่เกิดจากการอักเสบของกล้ามเนื้อ และเอ็นกล้ามเนื้อด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น ใช้มือดัดดึง/นวด, กดจุด trigger point ร่วมกับการใช้เครื่องมือทางกายภาพบำบัด เช่น Shockwave, Laser, Ultrasound ฯลฯ
ข้อเสีย วิธีนี้จะเหมาะกับคนที่มีเวลา เพราะต้องทำอย่างสม่ำเสมอจึงจะเห็นผลลัพธ์ที่ชัดเจนครับ การเลือกใช้วิธีการรักษาขึ้นอยู่กับตามความเหมาะสม และดุลยพินิจของนักกายภาพบำบัด
ก่อนรักษาโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ควรรู้ข้อดี-ข้อเสียของแต่ละวิธีก่อนครับ หากต้องการวิธีรักษาที่ตรงจุด เห็นผลไว และปลอดภัย การฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรมถือเป็นทางเลือกที่ดีครับ ขั้นตอนการฉีดไม่นาน (ประมาณ 1 ชั่วโมง) ช่วยให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นได้ เพราะไม่ต้องทนปวดเมื่อยคอ บ่าแข็ง ไหล่แข็ง
ข้อควรรู้ : โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ยังมีข้อดีที่เป็นผลพลอยได้ด้านความงามร่วมด้วย เช่น ในกรณีฉีดบริเวณสะบัก ก็จะทำให้ก้อนนูนบริเวณสะบักเล็กลง หรือหากฉีดบริเวณคอ จะช่วยปรับสัดส่วนคอให้เหมาะสม จากช่วงคอที่ดูสั้นให้เรียวระหงขึ้นรับกับกรอบหน้าได้อีกด้วยครับ
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม เหมาะกับใคร ?
- ผู้ที่มีปัญหาเรื่องอาการปวดเมื่อย ออฟฟิศซินโดรมเรื้อรัง กระทบต่อการใช้ชีวิต
- ผู้ที่ไม่อยากรับประทานยาต่อเนื่อง มีความกังวลกับผลข้างเคียงจากการรับประทานยา
- ผู้ที่ต้องการวิธีการรักษาที่ตรงจุด สามารถรักษาได้ถึงต้นตอของปัญหา
- ผู้ที่ต้องการผลลัพธ์ชัดเจน บรรเทาอาการปวดเมื่อยในระยะยาว
- ผู้ที่ต้องการวิธีการรักษาที่สะดวก เห็นผลลัพธ์เร็ว
ใครที่ไม่สามารถฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรมได้
หากต้องการฉีดโบท็อกออฟฟิศซินโดรม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนครับ เช่นเดียวกับการฉีดโบท็อกในจุดอื่น ๆ ซึ่งมีข้อห้ามในคนบางกลุ่ม ไม่สามารถฉีดได้ เช่น
- ผู้ที่มีปัญหาเรื่องโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด โรคถุงลมโป่งพอง อาจจะอันตรายถึงชีวิต
- ผู้ที่มีปัญหาเรื่องกล้ามเนื้อในการกลืน
- ผู้ที่เป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงต่าง ๆ เช่น amyotrophic lateral sclerosis (ALS), Lou Gehrig’s disease, myasthenia gravis, Lambert-Eaton syndrome
- ผู้ที่มีอาการติดเชื้อที่ผิวหนังในจุดที่จะฉีดโบท็อก
- ผู้ที่มีอาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ หรือมีภาวะติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
รวมถึงผู้ที่เคยมีประวัติแพ้ส่วนผสมของโบท็อก (Botulinum toxin type A, Human albumin, Sodium chloride) มีภาวะเลือดหยุดยาก เขียวช้ำง่าย อยู่ในภาวะตั้งครรภ์ และให้นมบุตร ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ใช้ยี่ห้อไหนดี ? ใช้กี่ยูนิต ?
สำหรับการฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ที่ V Square Clinic มีโบท็อกซ์แบรนด์ระดับโลกให้แพทย์เลือกใช้หลายยี่ห้อครับ แต่ละยี่ห้อมีคุณสมบัติเด่นแตกต่างกัน
- Allergan (โบท็อกอเมริกา)
- Nabota (โบท็อกเกาหลี)
- Aestox (โบท็อกเกาหลี)
- Dysport (โบท็อกอังกฤษ)
- Xeomin (โบท็อกเยอรมัน)
หมอจะประเมินปัญหาของคนไข้ และแนะนำยี่ห้อโบท็อกซ์ที่เหมาะสม ตรงกับงบประมาณ ถ้าต้องการความคุ้มค่าคุ้มราคา แนะนำโบท็อกเกาหลีครับ โดยปริมาณเริ่มต้นจะใช้อยู่ที่ 100 ยูนิต
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ราคาเท่าไร ?
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ราคาไม่แพงครับ เมื่อเทียบกับผลลัพธ์ที่ได้ ระยะเวลาเห็นผล และระยะเวลาคงผลลัพธ์
- โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม 100 ยูนิต ราคา 9,000.-
- โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม 150 ยูนิต ราคา 12,000.-
- โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม 200 ยูนิต ราคา 16,000.-
ทั้งนี้ หมอจะต้องประเมินจากขนาดกล้ามเนื้ออีกครั้ง
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม อยู่ได้นานไหม ? กี่ครั้งเห็นผล ?
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ผลลัพธ์จะอยู่ได้นานประมาณ 3-4 เดือน ขึ้นอยู่กับยี่ห้อโบท็อกที่เลือกใช้และการดูแลตัวเอง ควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมร่วมด้วยครับ
ถ้าต้องการให้ผลลัพธ์อยู่ได้นานขึ้น สามารถกลับมาฉีดซ้ำได้ แต่ควรเว้นระยะในการฉีดแต่ละครั้งประมาณ 3-4 เดือน ไม่ควรฉีดติดต่อกันบ่อย ๆ เพื่อป้องกันการดื้อโบท็อกครับ
โบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ที่ไหนดี ?
ฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรมที่ V Square Clinic เป็นคลินิกที่เปิดให้บริการอย่างถูกต้องและมีมาตรฐาน แพทย์มีประสบการณ์ด้านการฉีดโบท็อกซ์ ใช้โบท็อกยี่ห้อที่ได้มาตรฐาน ผ่าน อย. มีการนัดติดตามผลหลังทำทุกเคส
สามารถปรึกษาหมอก่อนได้ครับ คลินิกมีหลายสาขาให้เลือกใช้บริการ ส่วนใหญ่อยู่ในห้าง ใกล้ห้าง เดินทางสะดวก และยังมีช่องทางการติดต่อหลายช่องทางครับ ทั้ง Line@, Facebook, IG ให้ปรึกษาหมอทางออนไลน์ได้ฟรี
ก่อนฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม ควรเตรียมตัวอย่างไร ?
- ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการฉีดโบท็อก วิธีการสังเกตโบท็อกแท้แต่ละยี่ห้อ เพื่อความปลอดภัย
- เลือกคลินิกที่ได้มาตรฐานและแพทย์ที่มีประสบการณ์ สามารถประเมินถึงปัญหาได้ตรงจุด และวางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม
- ฉีดโบท็อกแท้ ผ่านการรับรองจาก อย.เท่านั้น เพื่อลดโอกาสการดื้อยาและผลข้างเคียง
- ควรให้แพทย์เปิดขวดใหม่ ผสมโบท็อกให้ดูต่อหน้า เพื่อให้มั่นใจว่าไม่ได้เจือจางน้ำเกลือมากเกินไป ขอกล่องและขวดกลับบ้านไว้ตรวจสอบ เพื่อให้มั่นใจว่าเป็นโบท็อกแท้
- งดยาที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด เช่น แอสไพริน, NSAIDs, Ponstan
- หากมีโรคประจำตัวหรือยาที่ต้องรับประทานประจำ ควรปรึกษาหรือแจ้งแพทย์ก่อนทำทุกครั้ง
ข้อควรปฏิบัติหลังฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม
- หลังทำสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ
- งดสูบบุหรี่ และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด
- งดอาหารรสจัด และอาหารหมักดอง
- ปรับท่านั่งให้ถูกต้อง เปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ ไม่ควรนั่งนาน ๆ ลุกขึ้นเดินยืดเส้นยืดสาย บริหารกล้ามเนื้อเป็นระยะ ๆ และพักสายตาจากหน้าจอ
- ปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์
รีวิว ฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม
ปัจจุบันมีหลายคลินิกให้บริการฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม จะเลือกฉีดกับคลินิกไหนดี การดูรีวิวเป็นอีกหนึ่งสิ่งสำคัญครับ
- ต้องเป็นรีวิวที่อัปเดตเป็นปัจจุบัน
- มีรีวิวทั้งภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหวหรือคลิปวิดีโอ จะได้เห็นขั้นตอนในการฉีด ตำแหน่งที่ฉีด เทคนิคและความชำนาญแพทย์
- เลือกดูรีวิวจากแหล่งที่เชื่อถือได้ เช่น รีวิวติดดาวบน Facebook, Google Map หรือรีวิวตามเว็บไซต์ เช่น Wongnai, Pantip
สรุป
หลาย ๆ คนเวลามีอาการปวดเมื่อยก็มักจะไปนวดผ่อนคลาย ซี่งช่วยบรรเทาอาการได้เพียงชั่วคราวเท่านั้น เมื่อเทียบกับฉีดโบท็อกซ์ออฟฟิศซินโดรม โดยจะฉีดไปที่กล้ามเนื้อที่เกิดปัญหา เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ช่วยรักษาอาการปวดเมื่อยคอ บ่า ไหล่ หลัง ซึ่งมีสาเหตุจากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อได้อย่างตรงจุด ได้รับการยอมรับจากวงการแพทย์ว่ามีความปลอดภัย เหมาะสำหรับคนที่ต้องการวิธีที่สะดวก และเห็นผลเร็วครับ
ทั้งนี้ ควรฉีด Botox ออฟฟิศซินโดรม กับแพทย์ที่มีประสบการณ์ รู้เทคนิคและตำแหน่งกล้ามเนื้อ ใช้โบท็อกแท้ ที่ผ่าน อย. เพื่อความปลอดภัยและได้ผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจครับ
อ้างอิง :
- https://www.thespineandrehabgroup.com/trigger-point-injections
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7202127/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Myofascial_pain_syndrome
สำหรับผู้อ่านทุกท่านที่มีข้อสงสัยเพิ่มเติม ทีมแพทย์ V Square Clinic ทุกคนยินดีให้คำปรึกษาฟรี โดยไม่มีค่าใช้จ่าย หรือสามารถปรึกษาหมอทาง inbox facebook หรือ Line นี้ได้เลยครับ หมอตอบเองครับ
